Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły
"Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły" / "Barbarian tsunami. Migration Period between the Odra and the Vistula"
Publikacja towarzyszyła wystawie objazdowej po Polsce o tym samym tytule, która realizowana była w latach 2017-2020. Szczcińska odłsona wystawy miała miejsce w Muzeum Narodowym w Szczcinie - Muzeum Tradycji Regionalnych od 31 października 2017 do 7 stycznia 2018 roku.
W aspekcie chronologicznym prezentowana wystawa dotyczyła wąskiego odcinka dziejów Europy zamykajacego się w przedziale niespełna 150 lat. Okres Wędrówek Ludów jest zazwyczaj datowany od ostatniej ćwierci IV do poczatków VI wieku. Na niniejszej ekspozycji przedstawiamy go w szerszej perspektywie, w przybliżeniu od III do początków VII w. Jest to okres, gdy można zaobserwować w pełnej krasie czas przejścia między końcem starożytności a początkami wczesnego średniowiecza. Podobnie ramy geograficzne wystawy, formalnie zawarte między dorzeczami Odry i Wisły, nie są ściśle przestrzegane. W celach porównawczych pokazujemy materiały pochodzące z sąsiednich obszarów, np. terenów zachodnich Bałtów na Pojezierzu Olsztyńskim, a także bardziej odległych regionów, jak np. Krymu. Te ostatnie są wytworami potomków społeczeństw wywodzących się z ziem Polski.
Okres Wędrówek Ludów (dalej OWL), czas od końca IV do początków VI w. po Chr. jest bardzo dobrze oświetlony w źródłach historycznych dotyczących zwłaszcza zachodniej i połu- dniowej Europy. Wtedy to wielu historyków Cesarstwa Rzymskiego, zdumionych i przerażonych nawałą barbarzyńców wdzierających się w granice, zwłaszcza cesarstwa Zachodu, uznało za swój obowiązek dać świadectwo, także wtedy, gdy te wydarzenia stały się już historią. Lista tych starożytnych autorów jest długa, tu wspomnimy tylko kilku z nich.
Za początek OWL uznaje się najazd Hunów, nomadów z Azji Środkowej, którzy w 375 r. pojawili się nagle na stepach nadczarnomorskich, błyskawicznie podbijając państwo Ostrogo- tów, przybyłych tam poprzez Pomorze ze Skandynawii, i powodując „lawinę ludów". Chodzi o Ostrogotów z owych stepów, Wizygotów z Siedmiogrodu, Alanów z północnego Kaukazu i wiele innych. Wizygoci, błagając o wpuszczenie ich w granice Cesarstwa, zostali osiedleni w prowincji Dolna Mezja na południe od dolnego Dunaju. Brutalnie traktowani przez admini- strację rzymską powstali przeciw Rzymowi. Dnia 9 sierpnia 378 r. pod Adrianopolem nad rzeką Maricą w dzisiejszej Bułgarii doszło do wielkiej bitwy, w której zginął wschodniorzymski cesarz Walens. Opisał ją wielki historyk rzymski, Ammianus Marcellinus, świadek tych czasów.
Magdalena Mączyńska, Okres Wędrówek Ludów w Europie
Spis treści
Aleksander Bursche Wstęp. Barbarzyńskie tsunami |
s.7 |
Małgorzata Latałowa Przyrodnicze ślady przemian osadniczych między Odrą a Wisłą w I tysiącleciu po Chr. |
s.17 |
Magdalena Mączyńska Okres Wędrówek Ludów w Europie |
s.25 |
Magdalena Mączyńska Ziemie w dorzeczu Odry i Wisły w III i IV w. po Chr. |
s.33 |
Jan Schuster Wiek V Czas wielkich zmian |
s.41 |
Marcin Rudnicki Wandalskie ostatki. Germanie na ziemiach Polski na przełomie starożytności i średniowiecza (V–VII w.) |
s.51 |
Michał Parczewski Idzie nowe. Pierwsi Słowianie na ziemiach Polski |
s.59 |
Katalog zabytków prezentowanych na wystawie „Barbarzyńskie Tsunami” |
s.67 |
Literatura |
s.137 |
Contents
Aleksander Bursche Introduction. Barbarian tsunami |
s.7 |
Małgorzata Latałowa Natural evidence of settlement changes between the Odra and the Vistula in the first millennium AD |
s.17 |
Magdalena Mączyńska The Migration Period in Europe |
s.25 |
Magdalena Mączyńska The lands on the Odra and the Vistula during the third and the fourth centuries AD |
s.33 |
Jan Schuster Fifth century. The time of great change |
s.41 |
Marcin Rudnicki The Vandal stragglers. Germanic communities in the territory of Poland between 5th and 7th centuries |
s.51 |
Michał Parczewski Winds of change. The first Slavs on the territory of Poland |
s.59 |
Catalogue of atiquities presented at the exhibition "Barbaric Tsunami" |
s.67 |
Literature |
s.137 |