24 października 2023 roku w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy odbyła się promocja książki Sławomira Iwasiowa „Wodowanie. Literatura i inne media w Szczecinie. Lata 60. XX wieku”. O faktycznym albo mitycznym portowym charakterze Szczecina dyskutowali Sławomir Iwasiów, Robert Bartłomiejski i dziennikarz Janusz Zarzycki. Spotkanie poprowadził Maciej Kowalewski.

Wodowanie nie opowiada wprost o wodnym żywiole, choć trudno byłoby się odżegnać od niesionych z jego falami wieloznaczności; jeżeli rację mają współcześni badacze/badaczki „błękitnej humanistyki” (blue humanities), to powinniśmy naszą planetę nazywać Oceanem, a nie Ziemią.

Wprawdzie Szczecin, o czym doskonale wiadomo, bezpośrednio nad morzem nie leży, co nie zmienia faktu, iż w znacznej mierze szczecińska kultura miejsca powstała dzięki wpływowi Bałtyku, przemysłowi stoczniowemu, profesjom marynarzy, rybaków, robotników portowych, inżynierów. Podczas pisania Wodowania towarzyszyło mi przekonanie, że literatura i jej otoczenie społeczne – ukształtowane dzięki morskiemu sąsiedztwu – oddziałują na siebie nawzajem, a ruch ten z całą pewnością nie przebiega w jedną tylko stronę; dlatego mam na uwadze wszelkie społeczne i kulturowe przejawy bliskości morza, rzeki czy portu, właściwe dla takich miast i środowisk twórczych jak Szczecin.

Wodowanie to jednak monografia nie tylko o literaturze. Nie sposób pominąć roli pozostałych środków komunikacji w tworzeniu kultury miasta i regionu, stąd też w podtytule książki określenie „inne media”. Z literatury i czasopism, książek niefikcjonalnych, takich jak przewodniki turystyczne, ale także audycji radiowych, filmów telewizyjnych, zdjęć, a przede wszystkim informacji oraz publicystyki w gazetach codziennych, wyłania się specyficzny obraz Szczecina lat 60., miasta zbudowanego między twardym gruntem ziemi a bezkresem rzecznych i morskich wód. 

Statek "rodzi się" trzykrotnie. Pierwszy raz – symbolicznie i technicznie – położeniem stępki, wyznaczającym początkowy etap budowy szkieletu nowej jednostki. Drugi raz, gdy jest chrzczony – w polskiej tradycji słowami matki chrzestnej: „Płyń po morzach i oceanach, sław imię polskiego stoczniowca i marynarza, przynoś chwałę Rzeczypospolitej Polskiej. Nadaję ci imię [...]". Wtedy jeszcze nie pływa, a przeważnie stoi w suchym doku lub czeka na pochylni. Po chrzcie zostaje przetransportowany na wodę. To trzecie narodziny statku – wodowanie...

 

Sławomir Iwasiów, Wstęp. Stępka. O wodowaniu, dekadzie, literaturze (i innych mediach)

Spis treści