Publikacja e-book dostępna jest w Repozytorium Cyfrowym MNS

Nowa wystawa stała Ukryte znaczenia w Muzeum Narodowym w Szczecinie od 22.09.2023 r. ukazuje nie tylko dzieje Pomorza, ale także odzwierciedla tendencje i procesy widoczne w kulturze artystycznej północnej Europy w czasach renesansu i wczesnego baroku. Dla sztuki XVI i XVII w. duże znaczenie miało rozpowszechnianie dzieł artystów z wiodących ośrodków sztuki europejskiej za pomocą wzorów graficznych. Pomorscy malarze również chętnie czerpali inspiracje z kompozycji mistrzów niderlandzkich (np. Jana Sadelera) oraz flamandzkich (np. Petera Paula Rubensa) czy artystów włoskiego manieryzmu i baroku (Jacopa Tintoretta, Federica Barocciego). Prace artystów pomorskich, oparte na wzorcach graficznych, zestawiono na wystawie z kolekcją XVII-wiecznych obrazów ze zbiorów MNS, powstałych na terenie Włoch, Holandii i Flandrii (m.in. Św. Jan Ewangelista Bernarda Cavallina czy Wielki kiermasz według Davida Vinckboonsa).

...Muzeum Narodowe w Szczecinie podjęło po 2000 r. program stworzenia zespołu wystaw prezentujących sztukę dawnego Księstwa Pomorskiego (i jego ziem po wygaśnięciu w 1637 r. dynastii Gryfitów) w całej jej krasie, także z uwzględnieniem jej ogólnoeuropejskich powiązań i ponadregionalnego znaczenia. Pierwszym dokonaniem na tej drodze była wspomniana już wystawa Złoty wiek Pomorza, ukazująca splendor sztuki dworu władców Księstwa w czasach jego największego rozkwitu. Prezentowana obecnie wystawa, której katalog oddajemy w ręce naszych widzów, stanowi niejako dopełnienie Złotego wieku… – również podejmuje bowiem kwestie związane z oddziaływaniem dworu (i konsekwencji jego braku po 1637 r.), a zarazem przybliża europejskie konteksty sztuki Pomorza w tym okresie oraz ukazuje jej specyfikę związaną z reformacją. Z jednej strony Ukryte znaczenia… przynoszą podsumowanie niemal dwustuletnich badań niemieckich i polskich historyków sztuki i muzealników, z drugiej zaś stawiają nowe pytania i wytyczają nowe kierunki dociekań naukowych. Było to możliwe również dzięki żmudnym badaniom naukowym i laboratoryjnym prowadzonym w ramach prac przygotowawczych do wystawy.

 

Lech Karwowski, Wstęp

...Das Nationalmuseum Stettin ab dem Jahr 2000 eine Initiative zur Vorbereitung einer Ausstellungsreihe in Angriff nahm, in deren Rahmen die Kunst des ehemaligen Herzogtums Pommern (und seiner Gebiete nach dem Aussterben der Greifen-Dynastie im Jahr 1637) in ihrer ganzen Pracht, einschließlich ihrer gesamteuropäischen Verbindungen und überregionalen Bedeutung, präsentiert werden sollte. Die erste Errungenschaft auf diesem Weg war die bereits erwähnte Ausstellung Das goldene Zeitalter Pommerns, welche den Glanz der Kunst am Hofe der pommerschen Herrscher in der größten Blütezeit des Herzogtums zeigte. Die aktuelle Ausstellung, deren Katalog wir unseren Besuchern anvertrauen, ist in gewisser Weise eine Ergänzung des Goldenen Zeitalters..., da sie ebenfalls den Einfluss des Hofes (aber auch die Folgen seines Fehlens nach 1637) thematisiert und gleichzeitig den gesamteuropäischen Kontext der pommerschen Kunst in dieser Zeit näher beleuchtet und deren Besonderheit im Zusammenhang mit der Reformation aufzeigt. Zum einen bietet die Ausstellung Verborgene Botschaften... eine Zusammenfassung der fast zweihundertjährigen Forschungsleistung deutscher und polnischer Kunsthistoriker und Museologen, zum anderen wirft sie neue Fragen auf und gibt Anstöße für weitere wissenschaftliche Erörterungen. Dies war auch dank aufwendiger wissenschaftlicher und labortechnischer Untersuchungen möglich, die im Rahmen von Vorbereitungsarbeiten für die Ausstellung durchgeführt wurden.

 

Lech Karwowski, Einleitung

Spis treści

Inhalt