Redaktor naukowy tomu Sztuka XIX wieku

prof.dr hab. Jerzy Malinowski

Sztuka XIX wieku zajmuje w dziejach polskiej kultury i  swiadomości narodowej wyjątkowe miejsce. Na jej odrębną pozycję wawarła wpływ polityczna sytuacja narodu pozbawionego własnego państwa. W tym czasie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej zachodziły istotne zmiany cywilizacyjne .Rozwinął się przemysł i komunikacja, powstawały nowoczesne miasta, gwałtownie przeobraził sie krajobraz kulturowy. Kształtująca się kultura masowa sięgała po nowe  techniki przekazu wizualnego -  jak litografia, drzeworyt, fotografia - dzięki czemu stworzono czasopisma ilustrowane. Założono instytucje życia intelektualnego i artystycznego - szkoły, muzea, teatry, galerie. Broniąc narodowej tożsamości, stworzono sztukę odwołującą się do polskiej kulturowej tradycji, a zarazem związaną z ogólnoeuropejskimi nurtami intelektualnymi i artystycznymi. Fragment ze wstępu.

Tom szósty z serii Sztuki polskiej obejmuje architekturę, ogrody i parki, rzeźbę, malarstwo i rysunek, grafikę, fotografię oraz rzemiosło artystyczne.

Dodatkowo został on uzupełniony o sztukę Śląska i Pomorza Zachodniego.

Spis treści:

Wstęp

Jerzy Malinowski

1. Archirektura - Krzysztof Stefański

Późny klasycyzm i nurt romantyczny  ( 1800 - 1830)

Historyzm wczesny (" romantyczny") 1830- 1860

Historyzm dojrzały ( 1860 - 1890 )

Późny historyzm - koniec stulecia

Zakończenie

2. Ogrody i parki - Małgorzata Szafrańska

Dziedzictwo

Parki krajobrazowe

Ogrody geometryczne

Rośliny ozdobne. Ogrody zimowe. Ogrody botaniczne

Parki miejskie

3.Rzeźba - Piotr Szubert

Szkolnictwo

Między klasycyzmem a romantyzmem - Paweł Maliński, Jakub Tatarkiewicz, Konstanty Hegel Józef Kremer o rzeźbie

Między antykizacją a aktualizacją - Władysław Oleszczyński, Henryk Stattler,Teofil  Lenartowicz, Marceli Guyski

Wiktor Brodzki i kolonia artystyczna w Rzymie

Druga połowa wieku

Pomnik Mickiewicza

Konkursy i wystawy. Antoni Kurzawa. Krakowska wystawa 1887 roku

Krytyka artystyczna i koncepcje Henryka Struvego

Rola rzeźby w sztuce XIX wieku

4.Malarstwo i rysunek - Jerzy Malinowski

Wprowadzenie

Klasycyzm i geneza romantyzmu

Malarze czasów romantyzmu

W kręgu bidermeieru

Malarstwo historyczne i portret połowy wieku

Malarstwo pejzażowe i rodzajowe połowy wieku

Realizm społeczny i fantastyka trzeciej ćwierci wieku

Wokół Grottgera i Matejki

"Szkoła monachijska" i jej malarski  " Sztab"

Akademizm drugiej połowy wieku

Malarstwo mniejszości narodowych

Realistyczne malarstwo rodzajowe i pejzaż czwartej części wieku

Grupa " Wędrowca" i zagadnienia krytyki artystycznej

Malarstwo batalistyczne i panoramy z końca wieku

Geneza symbolizmu i twórczości profesorów Akademii w Krakowie 

Wobec " nowej sztuki"

W stronę Paryża

 5.Grafika - Wanda Maria Rudzińska

Wprowadzenie

Spuścizna XVIII wieku

Główne środowiska artystyczne. Powstanie i rozwój zakładów litograficznych - Warszawa, Wilno, Kraków, Lwów, Poznań i Leszno

Znaczenie albumów graficznych

Środowisko emigracji polskiej w Paryżu

Drzeworyt reprodukcyjny. Drzeworytnie warszawskie

Miedzioryt i akwaforta

Zakończenie

6. Fotografia - Lech Lechowicz

Dagerotypia

Epoka fotografii kolodionowej - fotografia zakładowa: Warszawa, Lwów, Kraków, Poznań, Wilno. Zakłady na prowincji. Emigracja

Portret w fotografii

Carte de visite

Fotografia plenerowa

Fotografia rodzajowa i etnograficzna

Fotografia i polityka - powstanie styczniowe

Fotografia i sztuki piękne

Malarstwo i fotografia

Fotografia w pismach ilustrowanych

Zawód fotograf

Fotografia reportażowa

Wystawy i piśmiennictwo fotograficzne

7.Rzemiosło artystyczne - Ewa Wieruch - Jankowska

Wprowadzenie

Wyroby ceramiczne  - fajans, porcelana

Szkło - Witraże

 Złotnictwo - Przedmioty sakralne, znakowanie , biżuteria

Materiały nieszlachetne - mosiądz, brąz, cyna, żelazo i żeliwo, stal

Wystrój architektoniczny

Konstrukcje żeliwne

Mała architektura. Meble ogrodowe

Latarnie uliczne

Sztuka sepulkralna

Oświetlenie wnetrzPrzedmioty dekoracyjne

Broń

Zegary

Meble

Tkaniny

Typografia. introligatorstwo

Podsumowanie

8. Zakończenie - Jerzy Malinowski

9. Śląsk i Pomorze Zachodnie

Architektura na Śląsku i Pomorzu Zachodnim - Krzysztof Stefański

Rzeźba na Śląsku i Pomorzu Zachodnim - Ewa Grochowska

Malarstwo na Śląsku - Piotr Łukaszewicz

Malarstwo i rzeźba na ziemiach Pomorza Zachodniego - Dariusz Kacprzak

10. Tablica chronologiczna - Julia Harasimowicz

11. Bibliografia ( wybór)

12. Indeks