Internetowa Księgarnia

Muzeum Narodowego w Szczecinie

Nowoczesna praarchitektura. Architektoniczne pomniki narodowe w wilhelmińskich Niemczech (1888-1910)

Ilustracje: kolorowe
Język: polski
Ilość stron: 380
Oprawa: miękka
Rok wydania: 2015
ISBN/ISSN : 978-83-63365-34-9
Miejsce wydania: Szczecin
Długość: 165 mm
Szerokość: 24 mm
Wysokość: 237 mm
Cena podstawowa dla wariantu 45,00 zł

Monografia Nowoczesna praarchitektura. Architektoniczne pomniki narodowe w wilhelmińskich Niemczech (1888-1918) jest wynikiem wieloletnich studiów nad architekturą przełomu XIX i XX wieku. Pomniki architektoniczne były jednym z dynamicznie rozwijających się gatunków architektury przełomu XIX i XX w. Widoczne to było szczególnie mocno w wilhelmińskich Niemczech, w których formowały się w tym czasie nowe koncepcje narodu, odwołujące się do ideologii nacjonalistycznej. Związek pomników z nacjonalizmem zaciążył na ich późniejszym postrzeganiu. Choć bowiem w gronie ich projektantów znaleźli się najwięksi architekci przełomu XIX i XX w. (m.in. Peter Behrens, Hermann Muthesius czy Walter Gropius), to jednak badacze zajmowali się pomnikami przede wszystkim jako świadectwem rozwoju ideologii nacjonalistycznej. W prezentowanej publikacji zjawisko masowego tworzenia pomników ujęto konsekwentnie z perspektywy historii sztuki, zajmując się nimi jako częścią architektury tamtej epoki. Pozwoliło to na prześledzenie rozwoju koncepcji pomnika architektonicznego oraz zmian w sposobie budowania programu ideowego. Zadaanie projektowania pomników cieszyło się wielkim zainteresowaniem ówczesnych architektów – częściowo dlatego, że dawało stosunkowo dużą swobodę w kształtowaniu formy, po części zaś ze względu na swoje patriotyczne konotacje.

Szczeciński monument poświęcony Ottonowi von Bismarckowi zajmuje wśród wilhelmińskich pomników architektonicznych szczególne miejsce. Jego twórca, Wilhelm Kreis, zaprojektował go jako wariantową wersję nigdy nie zrealizowanego ogólnonarodowego pomnika Bismarcka, który chciano zbudować w Bingebrück nad Renem. Szczeciński monument, wzniesiony pod koniec okresu wilhelmińskiego, można też postrzegać jako dzieło stanowiące podsumowanie rozwoju pomników architektonicznych tego okresu.

 

Pomniki narodowe to jedne z najciekawszych obiektów architektonicznych powstałych w nowoczesnej Europie, przede wszystkim dlatego, że kształtowały narodową, religijną i społeczną świadomośc społeczeństw, odgrywając tym samym niezwykle ważną rolę w epoce industrialnej, w okresie formowania się nowoczesnych państw. Demokratyzacja życia publicznego w XIX i XX w. wśród wielu innych konsekwencji podciągnęła za sobą także demokratyzację form upamiętniania, wcześniej przysługujących tylko władcom i arystokracji, a także legendarnym bohaterom bądź świętym...

 

Rafał Makała, Wstęp

 

Spis treści

Podziękowania

s.7

Wstęp

s.9

Stan badań

s.12

Główne założenia pracy, metody, terminologia

s.30

Rozdział 1

Kontekst historyczny wilhelmińskich pomników narodowych

s.45

Rozdział 2

Specyfika lieux de mémoire nowej Rzeszy na tle architektury pomnikowej innych krajów

s.61

Rozdział 3

Pomniki narodowe w Niemczech od schyłku XVIII w. do czasów wilhelmińskich

s.75

Rozdział 4

Ruch budowy pomników narodowych w wilhelmińskich Niemczech

s.93

Rozdział 5

Koncepcje pomnika architektonicznego w wilhelmińskich Niemczech

s.125

   Wieża, zamkowa, punkt widokowy, sanktuarium: ewolucja koncepcji pomika-wieży

s.125

   Pomniki na Kyffhäuser i nad Stranberger See: nowe koncepcje monumentu architektonicznego

s.134

   "Wszędzie taki sam znak, wielkich rozmiarów, ale prosty i pozbawiony ozdób": kolumna Bismarcka Wilhelma Kreisa i jej nasladownictwa

s.156

   Od pomnika Bitwy Narodów do narodowego pomnika Bismarcka: ewolucja koncepcji "świątyni narodu"

s.164

   Kamienny krąg jako narodowe sanktuarium

s.201

Rozdział 6

Cechy architektury wilhelmińskich pomników narodowych

s.209

   Znaczenie lokalizacji pomników i ich związków z pejzażem

s.209

   Archaizacja architektury

s.220

   Heroizacja bohaterów narodowych i sakralizacja narodu a nadawanie pomnikom cech budowli kulturowych

s.233

   Redukcja form i ekspresja kompozycji

s.239

Podsumowanie

s.245

Bibliografia

s.253

Zusammenfassung

s.287

Indeks artystów

s.297

Źródła i autorzy fotografii

s.301

Ilustracje

s.311