Publikacja stanowi podsumowanie czwartej edycji szczecińskich Dni Kultury Żydowskiej Adlojada, która odbyła się pod tytułem „Prawo i kultura”. W tomie zebrano pokłosie rozmów o dziełach sztuki na Pomorzu Zachodnim, debat o przemieszczeniach i grabieżach cennych zbiorów, prezentacji (kolejny raz) ekspozycji stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Publikacja została podzielona na cztery części. Pierwsza z nich została poświęcona Hannah Arendt, której czterdziestą rocznicę śmierci obchodziliśmy w 2015 roku. Ta okoliczność usprawiedliwia pytania o zakres jej obecności we współczesnej kulturze i w dyskursie naukowym. Tylko ostatnio ukazało się bowiem kilka książek i opracowań, w których myśl Arendt jest podstawą ważkich rozpoznań historycznych i cennych konstrukcji teoretycznych. W drugiej części znalazły się rozprawy traktujące o Zagładzie, wśród nich szkice m.in. o Tadeuszu Różewiczu oraz prawach autorskich i dziecięcej literaturze Holocaustu na przykładzie Pamiętnika Rutki Laskier. Trzecią część tworzą teksty o prawie w kontekście kultury żydowskiej. Publikacje wieńczy galeria zdjęć Piotra Piluka Ślady niemieckich Żydów na Śląsku z perspektywy współczesnej fotografii dokumentalnej.

Coroczne szczecińskie spotkania w ramach Adlojady, jak i powstające na ich podstawie publikacje książkowe, wyznaczają prężny i niemożliwy do pominięcia nurt we współczesnych badaniach nad historią i kulturą Żydów polskich.

Dni Kultury Żydowskiej "Adlojada": IV „Prawo i kultura” Szczecin 17–20 marca 2015.

Czy jedną z najgłośniejszych z nich nie jest "Prześniona rewolucja" Andrzeja Ledera? Tom omawiany był nie tylko w specjalistycznych periodykach i na zamkniętych seminariach, ale także na łamach tygodników i w publicznych debatach upowszechnionych na portalach internetowych. Przypomnijmy, inspirującą myśl [Hannah] Arendt wykorzystał Leder, formułując jedną z najważniejszych diagnoz współczesności. Książka "O rewolucji" wydana w 1963 roku przydała się w konstruowaniu "Prześnionej rewolucji", czyli w opisie tego, co stało się w Polsce od lat trzydziestych XX wieku aż po lata ostatnie. Leder analizował między innymi jeden z ciekawych wątków myśli Arendt, a mianowicie zagadnienie nędzy jako sytuacji ekstremalnej, ponieważ separującej ludzi nią objętych od wspólnoty symbolicznej. Filozof uznaje biedę za ,,stan wyjątkowy", który „unicestwia prawa społeczne i prawa ładu symbolicznego". Książka jest intrygującym przykładem tego, jak dzisiaj przydaje się dawna analiza politologiczna. Zresztą równie cieka we jest to, jak Leder wykorzystuje rozmaite opracowania historyczne, włączając je w swoją diagnozę społeczną, a nawet profecję: „Każde imaginarium, które akceptuje wykluczenie nędzarzy, skazuje się na kryzys i upadek".

 

Jerzy Madejski, Koncert, wykład, debata, film. Wstęp

Spis treści