Zbiór prac zrealizowanych podczas wielozadaniowego projektu badawczeg KBN pt. "Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Kałdusie – chełmiński sedes regni principalis" przez Instytut Archeologii i Etnologii UMK w Toruniu (obecnie Instytut Archeologii) w latach 2001–2003. Stanowił on część szerszego programu badawczego dotyczącego genezy i rozwoju przedlokacyjnego Chełmna na Pomorzu Nadwiślańskim. Istotne miejsce w tym projekcie zajmowały badania paleoekologiczne ukierunkowane na zbadanie wielorakich relacji zachodzących pomiędzy społecznościami zamieszkującymi obszar przy Górze św. Wawrzyńca a lokalnym środowiskiem przyrodniczym.
Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Kałdusie jest jednostką kulturowo-osadniczą obejmującą grodzisko znajdujące się przy Górze św. Wawrzyńca i związane z nim funkcjonalnie najbliższe otoczenie. Obszar ten obejmuje wysoczyznę morenową, zbocze i dno doliny Wisły – w sumie około 1,5 km2. Ogólny opis środowiska przyrodniczego samego grodziska w Kałdusie został opracowany w katalogu wczesnośredniowiecznych grodzisk ziemi chełmińskiej na podstawie map geomorfologicznych, geologicznych, hydrograficznych i glebowych (Molewski 1994, s. 85). Natomiast szczegółowe prace nad poszczególnymi komponentami środowiska geograficznego mikroregionu od kilku lat prowadzone są przez interdyscyplinarny zespół przedstawicieli różnych nauk przyrodniczych i humanistycznych. Ich celem jest odtworzenie warunków środowiska panujących w okresie od wczesnego średniowiecza do czasów współczesnych, środowiska, które w istotny sposób determinowało działalność człowieka zamieszkującego badany mikroregion. Środowisko geograficzne rozumiane jest tu jako system przyrodniczo-antropogeniczny łączący bio- i abiotyczne komponenty naturalne (środowisko przyrodnicze) oraz dorobek materialny i potencjał duchowy człowieka (środowisko antropogeniczne)...
Jacek B. Szamańda, Małgorzata Luc, Krzysztof R. Lankauf, Zarys środowiska geograficznego wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Kałdusie
Spis treści
Od redakcji - wprowadzenie do problematyki badań interdyscyplinarnych zespołu osadniczego w Kałdusie (Wojciech Chudziak) |
s.9 |
Środowisko przyrodnicze |
|
Jacek B. Szmańda, Małgorzata Luc, Krzysztof R. Lankauf Zarys środowiska geograficznego wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Kałdusie |
s.19 |
Małgorzata Luc, Jacek B. Szmańda Krajobraz chełmińskiego mezoregionu osadniczego |
s.31 |
Jarosław Kordowski Osady i rzeźba doliny Wisły w okolicach Chełmna i Świecia |
s.43 |
Jacek B. Szmańda, Krzysztof R. Lankauf Litologia i struktura wewnętrzna Góry św. Wawrzyńca w świetle badań sedymentologicznych |
s.69 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Switoniak Charakterystyka współczesnej pokrywy glebowej w Kaktusie i w jego otoczeniu |
s.83 |
Kazimierz Tobolski O potrzebie badań pateoekologicznych w Dolinie Doinej Wisły |
s.101 |
Wiesław Cyzman, Dariusz Kamiński Rzeczywista i potencjalna roślinność w Kałdusie i w jego otoczeniu |
s.113 |
Mirosława Ceynowa-Giełdon, Dariusz Kamiński Relikty roślinne związane z pradziejowym i wczesnośredniowiecznym osadnictwem w Kałdusie |
s.129 |
Agnieszka M. Noryśkiewicz Analiza pyłkowa osadów biogenicznych terasy zalewowej Wisły w profilu Chełmno/Rybaki |
s.143 |
Agnieszka M. Noryśkiewicz Przemiany w szacie roślinnej okolic Uścia w okresie ostatnich dwóch tysięcy lat |
s.151 |
Bożena Noryśkiewicz Badania palinologiczne osadów limnicznych Jezior Starogrodzkich |
s.165 |
Człowiek i środowisko przyrodnicze |
|
Jacek B. Szmańda, Krzysztof R. Lankauf, Małgorzata Luc Próba rekonstrukcji zmian rzeźby Góry św. Wawrzyńca i fazy jej rozwoju |
s.177 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Świtoniak Rekonstrukcja dawnej pokrywy glebowej oraz jej przekształceń na terenie zespołu osadniczego w Kałdusie |
s.185 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Świtoniak Zróżnicowanie zawartości fosforu w glebach w obrębie zespołu osadniczego w Katdusie i w jego otoczeniu |
s.199 |
Wojciech Chudziak, Agnieszka M. Noryśkiewicz, Bożena Noryśkiewicz Zasiedlenie okolic Góry św. Wawrzyńca w ostatnich trzech tysiącach lat w świetle historii roślinności |
s.209 |
Marek Polcyn Pozaekonomiczny aspekt źródeł paleoetnobotanicznych na przykładzie obiektu 4/98 z grodziska w Kałdusie, stanowisko 3 |
s.231 |
Jacek B. Szmańda Charakterystyka sedymentofogiczna środowiska depozycyjnego osadów wypełniających obiekt 4/98 w Kałdusie, stanowisko 3 |
s.245 |
Halina Pomianowska Nieznany eratyk odkryty w pobliżu Góry św. Wawrzyńca w Kaidusie |
s.251 |
Daniel Makowiecki Zwierzęta z wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Kałdusie |
s.257 |
Jarmila Krzymińska Analiza malakologiczna i ostrakodologiczna osadów z Kałdusa (stanowiska 2 i 3) oraz z Jeziora Starogrodzkiego Południowego |
s.275 |
Dorota Bienias Położenie fizjograficzne i chronologia stanowisk archeologicznych w Kałdusie i w jego otoczeniu |
s.281 |
Badania pomocnicze |
|
Alicja Chruścińska, Hubert L. Oczkowski, Krzysztof R. Przegiętka Góra św. Wawrzyńca - pierwsze wyniki datowania osadów eolicznych metodą optycznie stymulowanej luminiscencji |
s.299 |
Contents
From the Editor - the Iniroduction to the Issues of Interdisciplinary Research on the Settlement Complex in Kałdus |
s.13 |
Natural Environment |
|
Jacek B. Szmańda, Małgorzata Luc, Krzysztof R. Lankauf An Outline of Geographic Environment of the Early Medieval Settlement Complex in Kałdus |
s.29 |
Małgorzata Luc, Jacek B. Szmańda The Landscape of Chełmno Settlement Meso-Region |
s.42 |
Jarosław Kordowski Deposits and Topography of the Vistula River Valiey in the Vicinities of Chełmno and Świecie |
s.68 |
Jacek B. Szmańda, Krzysztof R. Lankauf Lithology and Inner Structure of Saint Lawrence Mountam as Shown by Sedimentary Research |
s.82 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Switoniak The Contemporary Soil Sheet Charactenstics in Kałdus snd its Vicinity |
s.97 |
Kazimierz Tobolski On the Need of Palaeo-ecological Research in the Lower Vistuta Valley |
s.111 |
Wiesław Cyzman, Dariusz Kamiński Real and Potential Vegetation in Kałdus and its Vicinity |
s.126 |
Mirosława Ceynowa-Giełdon, Dariusz Kamiński Plant Relics of Primeval and Early Medieval Settlement in Kałdus |
s.140 |
Agnieszka M. Noryśkiewicz Pollen Analysis of Biogenic Sediments of the Flood Terrace of the Vistula in Chełmno/Rybaki Profile |
s.150 |
Agnieszka M. Noryśkiewicz Changes in Vegetation of the Vicinities of Uść within the Last Two Thousand Years |
s.163 |
Bożena Noryśkiewicz Palynological Studies of Limnic Sediments of the Starogrodzkie Lakes |
s.173 |
Man and Natural Environment |
|
Jacek B. Szmańda, Krzysztof R. Lankauf, Małgorzata Luc An Attempt to Reconstruct the Changes to the Topography and the Development Phases of Saint Lawrence Mountain |
s.183 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Świtoniak The Reconstruction of the Former Soil Layer and its Transformations in Kałdus Settlement Complex |
s.197 |
Renata Bednarek, Michał Jankowski, Aleksandra Kwiatkowska, Maciej Markiewicz, Marcin Świtoniak Diverse Phosphorus Contents in the Soils of the Settlement Complex in Kałdus and its Vicinity |
s.207 |
Wojciech Chudziak, Agnieszka M. Noryśkiewicz, Bożena Noryśkiewicz The Settlement of the Vicinities of Saint Lawrence Mountain in the Last Three Thousand Years in Light of the History of Local Vegetation |
s.224 |
Marek Polcyn Non-economic Aspect of Palaeo-ethno-botanical Evidence from fhe Object 4/98 from the Stronghold in Kałdus, Site 3 |
s.242 |
Jacek B. Szmańda Sedimentary Characteristics of Deposition Environment of Sediments Filling Object 4/98 in Kałdus, Site 3 |
s.250 |
Halina Pomianowska An Unknown Erratic Stone Discovered in Kałdus in the Vicinity of Saint Lawrence Mountain |
s.255 |
Daniel Makowiecki The Animals from the Early Medieval Settlement Complex in Kałdus |
s.273 |
Jarmila Krzymińska Malacological and Ostracodological Analysis of Sediments from Kałdus (Sites 2 and 3) and from South Starogrodzkie Lake |
s.279 |
Dorota Bienias Physiographic Layout and Chronology of Archaeological Sites in Kałdus and its Vicinity |
s.287 |
Auxiliary Studies |
|
Alicja Chruścińska, Hubert L. Oczkowski, Krzysztof R. Przegiętka Saint Lawrence Mountain - the First Results of Eolic Sediments Dating by Optically Stimulated Luminescence |
s.312 |