Katalog  wystawy ,,Piękność twą widzę. Od Čiurlionisa do Kairiukstisa - sztuka litewska pierwszej połowy XX wieku" ( 04.09.-29.11.2020). Przygotowana przez Muzeum Narodowe w Szczecinie we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki  im. M. K. Čiurlionisa w Kownie ekspozycja była pierwszą w Polsce panoramiczną prezentacją zjawisk artystycznych w sztuce litewskiej przełomu XIX i XX wieku oraz pierwszych dekad ostatniego stulecia, intensywnie rozwijającej się równolegle do polskiego modernizmu i wczesnej awangardy.

W dziełach twórców litewskich kolejnych dwu generacji można prześledzić proces kształtowania się narodowej sztuki litewskiej, co wydaje się szczególnie interesujące w kontekście odzyskania przez Litwę niepodlegości i ogłoszenia 16 lutego 1918 roku Aktu Niepodległości Republiki Litwy. Ciekawym i ważnym aspektem jest również możliwość przyjrzenia się licznym koincydencjom stylistycznym i formalnym ze sztuką zachodnioeuropejską, głównie francuską i niemiecką, i – co zważywszy na wielowiekowe bliskie sąsiedzkie więzy dość oczywiste – ze sztuką polską.

...Szczecińska prezentacja pomyślana została jako wizualny leksykon sztuki litewskiej – obejmuje on dwadzieścioro czworo twórców dwu generacji: urodzonych w latach siedemdziesiątych i głównie osiemdziesiątych XIX wieku oraz tych, którzy przyszli na świat w pierwszej połowie minionego wieku. Kuratorzy zdecydowali się zaprezentować blisko 100 starannie wyselekcjonowanych ze zbiorów kowieńskich dzieł takich artystów, jak m.in. Antanas Žmuidzinavičius, Adomas Varnas, Petras Kalpokas, Antanas Samuolis, Adomas Galdikas, Antanas Gudaitis, Viktoras Vizgirda czy Kazys Šimonis i Vladas Drėma. Nie zabraknie także interesującej reprezentacji twórczości uznawanego za narodowego wieszcza – Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa, którego imponującą monograficzną wystawę nie tak dawno przygotowały Natalia Żak i Vaiva Laukaitienė w Galerii Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Ostatnio zaś ukazał się pierwszy tom korespondencji artysty w dwujęzycznej, polsko-litewskiej wersji...

 

 Dariusz Kacprzak, Skarby Kowna gościnnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie

...In den Werken der in der Ausstellung präsentierten litauischen Künstler lässt sich der Ensttehungsprozess der litauischen Nationalkunst nachvollziehen, was im Zusammenhang mit der Erlangung der Unabhängigkeit Litauens und dem Akt der Unabhängigkeitserklärung der Repulik Litauen am 16. februar 1918 besonders interessant erscheint. Ein interessander und wichtiger Aspekt der Ausstellung ist auch die Möglichkeit, zahlreiche stilistische und formale Übereinstimmungen mit der westeuropäischen Kunst zu betrachten: der aus der post-impressionistischen Tradition heraus entstandenen französischen Kunst und dem deutschen Expressionismus, sowie- was angesichts der jahrhundertealten engen Nachbarschaftsbeziehugen ganz offensichtlich ist - mit der polnischen Kunst. Diese zahlreichen europäischen Verknüpfungen konnten in der jüngsten, groβ veranstalteten Ausstellung der  Symbolik der Ostseeländer im Musée d'Orsay in Paris deutlich gesehen werden.

 

 Dariusz Kacprzak, Schätze von Kaunas zu Gast im Nationalmuseum Stettin

Spis treści: