„…w tej strażnicy Rzeczypospolitej”. Rejon Pamięci Narodowej Cedynia – Gozdowie – Siekierki
Autor – doktorant w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego – omawia sposób upamiętniania wydarzeń z lat 972 i 1945. Prezentowane miejsca pamięci oraz przebieg uroczystości ukazany został w kontekście polityki prowadzonej przez władze PRL-u. Ostatni rozdział poświęcono funkcjonowaniu owych miejsc pamięci narodowej w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej po 1989 roku. Pracę zamyka obszerna, bogata w źródła archiwalne bibliografia.
Na południe od Szczecina, w zakolu Odry obejmującym najdalej na zachód wysunięty skrawek Polski, położony jest "Rejon Pamięci Narodowej Cedynia—Gozdowice—Siekierki". Na tym rozległym obszarze mieści się szereg obiektów i znaków pamięci narodowej, znajdujących się w ciągu nadodrzańskich miejscowości, począwszy od Cedyni na północy, przez Osinów Dolny, Starą Rudnice, Siekierki, Stare Łysogórki, Gozdowice, po Czelin na południu. Upamiętniają one dwa wydarzenia z dziejów Polski: bitwę Mieszka I z margrabia Hodonem w 972 r. pod miejscowością nazwaną przez Thietmara "Cidini" oraz walki wiosną 1945 r. 26—27 marca w rejonie Osinowa wojska radzieckie wspomagane przez polską 1 Samodziełną Brygadę Moździerzy zlikwidowały ostatni niemiecki przyczółek na prawym brzegu Odry. 27 lutego w Czelinie wbito pierwszy polski słup graniczny nad Odrą. Wreszcie 16 kwietnia rozpoczęła się, okupiona wielką ilością żołnierskiej krwi, operacja forsowania Odry przez 1 Armię WP w rejonie Siekierek i Starych Łysogórek, co otworzyło wojskom koalicji drogę na Berlin...
Paweł Migdalski, Wstęp
Spis treści
Wstęp |
s.7 |
Problemy z lokalizacją bitwy pod Cidini w historiografii |
s.11 |
Powstanie i dzieje nadodrzańskiego miejsca pamięci w Polsce Ludowej |
s.18 |
Siekierkowska manifestacja — 1985 r. |
s.50 |
Rejon Pamięci Narodowej Cedynia—Gozdowice—Siekierki w III Rzeczypospolitej |
s.56 |
Zakończenie |
s.65 |
Przypisy |
s.68 |
Aneksy: |
s.72 |
1. Frekwencja zwiedzających w Muzeum Regionalnym w Cedyni |
s.72 |
2. Wykaz obiektów i znaków pamięci w Rejonie Pamięci Narodowej Cedynia—Gozdowice—Siekierki |
s.75 |
Bibliografia |
s.77 |
1. Materiały archiwalne |
s.77 |
2. Prasa |
s.78 |
3. Literatura |
s.79 |
Wykaz skrótów |
s.84 |
Spis rycin |
s.86 |
Table of Contents
Introduction |
|
Historiography of the location of the battle of Cidini |
|
Origin and history of the “Oder Remembrance Region" in Polish People’s Republic |
|
The Siekierki Commemoration — 1985 |
|
The Cedynia-Gozdowice—Siekierki Region of National Remembrance in III Republic of Poland |
|
Conclusions |
|
Notes |
|
Appendices: |
|
1. Visitor attendance at the Regional Museum in Cedynia |
|
2. List of commemorative features in the Cedynia—Gozdowice—Siekierki Region of National Remembrance |
|
Bibliography |
|
List of abbreviations |
|
List of plates |